Ruh Sağlığı Alanında Devrim Niteliğinde Uygulama

- Sabancı Vakfı Desteğiyle, Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi Derneği Tarafından Gerçekleştirilen Çalışma, Hasta Konseyi İle Uluslararası Standartları Ülkemize Getiriyor

Sabancı Vakfı, Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında 2009 yılından bu yana kadın, genç ve engellilerin topluma daha fazla katılımlarını hedefleyen projelere destek veriyor. Sabancı Vakfı’nın desteklediği 20 projeden biri olan “Psikiyatrik Teşhisli Bireylerin Güçlenmesi ve Karar Mekanizmalarına Katılımı” projesi kapsamında, Türkiye’de ilk kez Hasta Konseyi kuruldu. Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi Derneği (RUSİHAK), Hollanda Meerkanten Hastanesi Hasta Konseyi ve İstanbul Şizofreni Derneği ortaklığıyla Bakırköy Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesi’nde (BRSHH) yürütülen proje ile hastanede hizmet alan psikiyatrik teşhisli bireylerin hastanedeki karar mekanizmalarına katılımı hedefleniyor. Hollanda’daki uygulamalar model alınarak kurulan Hasta Konseyi, hasta haklarını insan hakları temelinde savunuyor.

Hasta Konseyinin danışma kurulu üyelerinden BM Engelli Hakları Komitesi Üyesi Gabor Gombos konuyla ilgili olarak şunları söyledi: “Engel durumu ne olursa olsun kendisine sağlanacak hizmetler konusunda her bireyin iradesinin temel alınması gerekmektedir. Kişiye sağlanacak tedavinin planlanması sürecine kişinin tam olarak katılımı, tedavi seçeneklerinin tartışılması, alternatif tedavi yöntemlerinin kişiye anlatılması BM Engelli Hakları Sözleşmesi’nin gerekleri arasındadır. Katılımı destekleyen bu ve bunun gibi çalışmalar, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları

Sözleşmesi gereği imzacı bütün ülkelerde aynı zamanda bir yasal yükümlülüktür. Nihai olarak, hem hizmet verenlerin hem de insan hakları savunucularının hedefi iyi bir bakım hizmetine katkıda bulunmak. Hasta konseyi çalışması ile BRSHH’nde bir ilke imza atıldı.”

BRSHH Başhekimi Erhan Kurt ise konuyla ilgili olarak şu açıklamayı yaptı: “Hasta konseyi ile bir yıldır birlikte çalışma deneyimimiz oldu ve bu çalışmadan biz de çok memnun kaldık. Damdan düşenin halinden damdan düşen anlar. İlk olarak hastanemizde başlayan bu çalışmanın diğer ruh sağlığı hastanelerinde de yaygınlaşması gerekiyor.”

RUSİHAK Yönetim Kurulu Başkanı Fatma Zengin, “Hasta konseyi 30 yılı aşkın süredir Hollanda’da uygulanmakta olan bir model. Yerinde görme şansına eriştiğimiz bu uygulama örnek alınarak bir yıldır BRSHH’nde sürmekte olan çalışma ile hasta konseyinin temelleri atıldı. Hastane yönetiminden bağımsız olarak çalışmalarını sürdüren konsey bundan sonraki süreçte RUSİHAK’tan da bağımsız bir yapı olacak ve kendi ayakları üzerinde duracak. Çalışmaya katkıda bulunan hastane yönetimi ve personeline destekleri için teşekkür ediyoruz” dedi.

Hizmet alanlar ve hizmet verenler aynı amaç için çalışıyor

BRSHH’ndehizmet alan hastalardan kurulan Hasta Konseyi, Hollanda modelini Türkiye’de uygulamak için özel bir eğitim aldı. Hollanda’da toplam 2.200 hasta konseyinin oluşturduğu, şemsiye kuruluş olan Loc Zeggenschap in Zorg’tan özel eğitim alan Bakırköy Hasta Konseyi üyeleri, edindikleri bilgi ve deneyimi Türkiye’ye taşıyarak BRSHH’nde bir ilke imza attı. Hastane yönetimiyle işbirliği içinde çalışan konseyin hedefi net: “Şikayet ederek değil, iyi niyet ile çözüm önerilerine katkı sağlamak, katılımcı bir süreç ile gerekli tüm iyileştirmeleri birlikte yapmak.”

Kendi yaşamlarını doğrudan etkileyen kararlarda söz sahibi olabilmek ve en temel haklarından faydalanmak için gönüllü olarak haftada bir toplanan Hasta Konseyi, hastanede hizmet alan bireylerden oluşuyor. Konsey, bireylerin hastanede yaşadıkları günlük sorunlara çözüm önerileri geliştiriyor, bu önerileri hastane yönetimine sunarak karar mekanizmalarına katılıyor. Hastanedeki hastalarla mülakat yoluyla elde ettiği bilgilerle, yapısal sorunları tespit ediyor ve çözüm yolları üretiyor. Böylelikle hastalar yaşadıkları sorunlara bizzat çözüm getirirken, kendi yaşantılarını ilgilendiren konularda da söz sahibi oluyor.

Ek Bilgi:

Sabancı Vakfı engellilerin hayatında kalıcı farklar yaratmaya odaklanıyor

Sabancı Vakfı, Türkiye’deki mevcut durumu, ulusal mevzuatı, uluslararası sözleşmeleri ve Avrupa Birliği düzeyindeki gelişmeleri göz önünde bulundurarak, engellilerin hayatında olumlu yönde kalıcı farklar yaratacak projeleri destekliyor. Vakfın Toplumsal Gelişme Hibe Programı kapsamında desteklediği engelli yaklaşımına sahip 14 proje; engellilerin topluma daha fazla katılıp, eşit fırsatlardan daha fazla faydalanmalarını amaçlıyor. Sabancı Vakfı, Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesi’nin uygulanması için Avrupa Vakıflar Merkezi Engellilerin İnsan Hakları Avrupa Vakıflar Konsorsiyumu’nun tek Türk üyesi konumunda bulunuyor. Vakıf, uluslararası çalışmalar kapsamında ayrıca ABD’de bulunan Perkins Görme Engelliler Okulu ile Türkan Sabancı Görme Engelliler Okulu arasındaki ortak bir öğretmen değişim programını da destekliyor. Sabancı Vakfı tarafından yaptırılan Metin Sabancı Spastik Çocuklar Merkezi’nde özel gereksinime ihtiyaç duyan çocukların ve gençlerin daha iyi koşullarda bakımlarının yanı sıra iyileştirme ve sosyalleştirme çalışmaları sürdürülürken, Metin Sabancı Okullarında anaokulu ve ilkokul eğitimi veriliyor. Ayrıca Vakıf, engellilerin eğitimine katkı sağlamak üzere her sene görme, işitme ve ortopedik engelli olan ve üniversite giriş sınavlarında en üst sırada bulunan 5’er öğrenciye burs veriyor.

Hasta Konseyleri ve BM Engelli Hakları Sözleşmesi

Ruhsal durumu sebebiyle topluma katılımında engel bulunan kişilerin hakları, Türkiye’nin de 2009’da imzaladığı Birleşmiş Milletler Engelli Hakları Sözleşmesikapsamında ele alınıyor. Hastaların fırsat eşitliği ve aktif katılımı için örnek teşkil eden Psikiyatrik Teşhisli Bireylerin Güçlenmesi ve Karar Mekanizmalarına Katılımıprojesi, Türkiye’nin de paydaşı olduğu sözleşmenin ülkemizdeki uygulamalarına doğrudan katkı sağlayan bir çalışma. Taraf ülke olarak, Birleşmiş Milletler Komitesi’ne uygulama ve takip raporu sunacak olan Türkiye’nin bu gibi iyi örnekleri çoğaltması gerekiyor.

Ruh Sağlığında İnsan Hakları Girişimi Derneği (RUSİHAK) Hakkında

Ruh sağlığı alanında sorun yaşayan bireyler ve yakınları tarafından 2006 yılında kurulan RUSİHAK “Ruhsal veya zihinsel sorunlar yaşayan bireyler için insan onuruna yaraşır bir dünya” için çalışmaktadır. Misyonu “diğer sivil toplum kuruluşları ile birlikte akıl ve ruh sağlığı alanında uluslararası standartların hayata geçirilmesini sağlamak; bu alanda sorun yaşayan bireyleri güçlendirmek ve bu bireylerin toplumsal yaşama tam ve eşit katılımının önündeki yasal ve sosyal engelleri kaldırmak amacıyla savunuculuk faaliyetleri yürütmek” tir.