Eğitimde Engelli Hakları: Okulda Birlikte, Hayatta Birlikte 1

Mevcut Durum

Eğitim hakkı tüm bireylerin sahip olduğu, ulusal ve uluslararası yasal düzenlemelerle garanti altına alınmış temel bir haktır. Ancak mevcut yasal düzenlemelere rağmen engelli çocukların eğitim haklarından tam anlamıyla yararlanamadıkları ve kaliteli eğitime erişimde problem yaşadıkları bilinmektedir. Öğretmenlerin bu konuda yeterince bilgi sahibi olmaması, velilerin olumsuz tutumları, engelli çocukların erişimine uygun fiziki eğitim ve öğrenme ortamının olmaması ve engelsiz çocukların engelli akranlarına yönelik tutum ve davranışları eğitimin önünde engel oluşturmaktadır. Tüm aktörlerin bilgilendirilerek okul ikliminin dönüştürülmesi ve okullarda engellilik kavramının olağanlaştırılması gerekmektedir.

Projenin Hedefledikleri

• Engelli ve engelsiz öğrencilerin kaynaşmasına yönelik yurt içi ve yurt dışındaki çalışmalar taranacak ve başarılı örnekler derlenecek.
• 3 pilot okulda bilgilendirme toplantıları yapılacak ve etnografik çalışma ile öğretmen ve öğrencilerin engellilik algıları tespit edilecek.
• 30 öğretmenin katılımıyla kapsayıcı eğitim, ayrımcılıkla mücadele ve engelli öğrencilerin desteklenmesi konularında 8 haftalık bir eğitim programı uygulanacak.
• Engelli ve engelsiz öğrencilerin kaynaşması amacıyla içerik geliştirme ekipleriyle farklı yaşlara yönelik oyun, animasyon film ve etkinlik önerileri geliştirilecek ve tüm çalışmalar sınıflarda uygulanacak.
• Velilerin engelli öğrencilere yönelik tutumlarını değiştirmek amacıyla bir veli eğitim modülü hazırlanacak ve 20 veliyle eğitim gerçekleştirilecek.
• Proje sürecinde geliştirilen tüm içeriğin ve deneyimlerin diğer öğretmenlerle de paylaşılması amacıyla bir öğretmen kılavuzu hazırlanacak.

Proje Sonuçları

• Başarılı kaynaştırma uygulamalarının tespit edilmesi için kapsamlı bir literatür taraması yapıldı; kapsayıcı eğitim başlığının eğitim alanında sıklıkla kullanıldığı görüldü.
• İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün yönlendirmesiyle seçilen 3 pilot okulda bilgilendirme toplantıları yapıldı; okul iklimini analiz edebilmek için bir okulda etnografik çalışma yürütüldü.
• 3 okuldan 24 öğretmene engelli hakları, kapsayıcı eğitim ve ayrımcılıkla mücadele konularında 8 haftalık bir eğitim programı uygulandı.
• Uzmanlardan oluşan içerik geliştirme ekipleri tarafından engelli ve engelsiz öğrencilerin kaynaşmasına yönelik animasyon film, kutu oyunu ve etkinlik kitabı hazırlandı.
• Okul ikliminin önemli aktörlerinden biri olan velilere yönelik bir eğitim modülü geliştirildi; 20 velinin katılımı ile bir atölye çalışması yapıldı.
• Proje sürecinde geliştirilen tüm içeriğin ve deneyimlerin diğer öğretmenlerle de paylaşılması amacıyla bir öğretmen kılavuzu hazırlandı. Ayrıca pilot okullarda bilgilendirme toplantıları ve hizmet içi eğitimler verilerek 150 öğretmene ulaşıldı.

“Eğitim sonrasında engellilere yönelik algım değişti. Daha büyük çerçeveden bakabiliyorum. Farklı bakış açıları edindim. Eğitim ortamlarında ve dışarıdaki hayatta engelli bireylerin yaşayışı, ihtiyaç ve isteklerine duyarlılığım arttı.” Proje Katılımcısı Bir Öğretmen

“Son derece bilgili, ne yaptığını bilen bir grup eğitmen kılavuzluğunda zenginleştim. Sınıfımda ve özel yaşamımda ‘engelli’ diye etiketlenen kişilere bakışım ‘acıma’ boyutunu imha etti.” Proje Katılımcısı Bir Öğretmen