Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan: “Toplumsal Değişimin Kadınların Güçlenmesiyle Mümkün Olacağına İnanan Bir Vakıf Olarak Bu Değerli Projeye İki Yıl Boyunca Destek Vermenin Gururunu Yaşadık”

Sabancı Vakfı’nın, sivil toplumun güçlenmesine ve toplumsal gelişmeye katkıda bulunma hedefiyle 15 yıldır kesintisiz yürüttüğü Hibe Programları kapsamında desteklenen Yüksekova Kadınları Toplumsal Destekleme ve Kültür Derneği’nin (YUKADER), “Yüksekova’da Kadın Olmak” projesinin kapanış toplantısı gerçekleşti. Toplantıda dernek tarafından hazırlanan Hane Ziyaretleri Raporu’nun sonuçlarından bahsedildi ve proje kapsamında iki yıl boyunca gerçekleştirilen farkındalık çalışmaları hakkında bilgi verildi.

Sabancı Vakfı tarafından iki yıldır desteklenen dernek “Yüksekova’da Kadın Olmak” projesi ile sürdürülebilir bir sivil kadın örgütlenmesi olarak güçlenmeyi, Hakkari’nin Yüksekova ilçesindeki kadınların mevcut durum ve ihtiyaçlarını belirleyerek kapsamlı bir güçlendirme çalışması yapmayı amaçladı. Proje kapsamında ilk yıl, Yüksekova’nın sekiz farklı mahallesinde ikamet eden kadınların sorun ve ihtiyaçlarının tespiti amacıyla hane ziyaretleri gerçekleştirilerek toplamda 607 kadın ile yüz yüze görüşmeler yapıldı. Bu ziyaretlerde Yüksekova kadınlarına eğitim, okula devam, evlilik, şiddet, ekonomik haklar, öncelikli ve acil ihtiyaçlar konularında sorular sorularak kentteki kadınlara yönelik güncel bir rapor hazırlandı. 

Yüksekova’da herhangi bir geliri olmayan kadınların oranı yüzde 84

YUKADER’in raporuna göre; erken yaşta ve zorla evliliklerin devam ettiği, erken yaşta evlendirilen kadınlar arasında berdel ve akraba evliliğinin hâlen geçerli olduğu görülüyor. Kadınların şiddet algısının yüksek olduğu; ancak şiddetten kurtulmak için çabalayanların ankete katılan kadınların yalnızca dörtte biri ile sınırlı kaldığı anlaşılıyor. Kadınların %89’u şiddetin yaşandığını düşünüyorken, en çok yaşanan şiddet türünün yüzde 80,8 ile psikolojik şiddet olduğunu; yüzde 68,5 ile fiziksel ve yüzde 66,8 ile sözel şiddet yaşandığını belirtiyorlar. Rapora göre; kadınlar şiddetten kurtulmak için en çok ailelerine başvururken (yüzde 67), onu yüzde 35 oranla mahkeme, yüzde 14 oranla karakol izliyor. AÇSH İl Müdürlüğü gibi kamu kurum ve kuruluşlarına başvuru oranlarının ise daha düşük olduğu görülüyor. 

YUKADER’in raporu, ev işleri dışında gelir getirici herhangi bir faaliyet gerçekleştiren kadınların oranının yalnızca yüzde 16 olduğunu, herhangi bir geliri olmayan kadınların oranının ise yüzde 84’leri bulduğunu ortaya koyuyor. Ayrıca, kadınların miras konusunda sorulan sorulara verdiği yanıtlara bakıldığında yüzde 68’inin ailelerinde kadınların mirastan pay alamadıkları anlaşılıyor.

Yüksekovalı gençler toplumsal cinsiyet eşitliğine inanıyor

Projenin ikinci yılında, yol haritasını hane ziyaretleri raporunun ışığında belirleyen YUKADER, kadınların birçok konuda başvuru noktası haline geldi ve bir “Kadın Destek Merkezi” olarak yapılanmayı hedefledi. Daha fazla kadının temel haklar ve toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalığı kazanmasını ve kamu hizmetlerine ulaşmalarını kolaylaştırmayı hedefleyen dernek, pandemi sürecinin devam ettiği 2021 yılında da düzenlediği farkındalık atölyeleri ile 303 kadına dokunabilmeyi başardı. Kentteki kamu kurumları ile güçlü ortaklıklar kurdu ve köy köy, mahalle mahalle gezerek yüzlerce kadına sahip oldukları haklar konusunda bilgilendirme seminerleri yaptı, doğru hizmetlere ulaşabilmelerine destek oldu. Kadınların ihtiyaçlarının konuşulması ve sorunların çözümü için kamu kurumlarının bir araya gelmesine aracı oldu ve kadın koordinasyon kurulunun düzenli hale gelmesini sağladı. 

YUKADER’in tüm bu çalışmaları sonucunda kentte konuşulmayan konuların, bastırılan sorunların konuşulmaya başlandığı ve daha iyisine olan inancın arttığı görüldü. Ayrıca toplumsal cinsiyet eşitliği farkındalık çalışmalarıyla kadınların çalışması, ev işlerinde partnerleri ile sorumluluk paylaşımı, miras hakkının kadın ve erkek arasında eşit paylaştırılması gibi konularda farkındalık artışı gözlemlendi. 

Nevgül Bilsel Safkan: “Toplumsal değişim kadınların güçlenmesiyle mümkün”

Toplumsal gelişmeye katkıda bulunmak ve kalıcı etki yaratmak amacıyla sivil toplumu desteklediklerini belirten Sabancı Vakfı Genel Müdürü Nevgül Bilsel Safkan, “Sabancı Vakfı olarak toplumsal gelişme için sivil toplum kuruluşlarının önemine yürekten inanıyoruz. Ve bu inançla, toplumsal sorunlara daha kalıcı çözümler üretilmesi ve yaratılan etkinin sürdürülebilir olması amacıyla başlattığımız Hibe Programları’nda 15. yılımızı geride bırakıyoruz. Bu 15 yılda aynı gaye için emek veren yüzlerce sivil toplum kuruluşunun yanında olduk ve yola daha güçlü devam edebilmeleri için destek verdik. Ne mutlu ki bize şimdi de Hibe Programları’ndan yararlanan kıymetli projelerden biri olan ‘Yüksekova’da Kadın Olmak’ projesi için bir aradayız. Toplumsal değişimin kadınların güçlenmesiyle mümkün olacağına inanan bir vakıf olarak YUKADER tarafından hayata geçirilen bu değerli projeye iki yıl boyunca destek vermenin gururunu yaşadık. Proje kapsamında Yüksekovalı kadınların durum ve ihtiyaçlarını belirleyerek kapsamlı bir güçlendirme çalışması yapmak amacıyla birbirinden çarpıcı ve etkili çalışmalara imza atıldı. İlk yılda gerçekleşen Hane Ziyaretleri Raporu bizlere Türkiye’nin birçok yerinde olduğu gibi Yüksekova’da yaşayan kadınların da temel haklar, kadına yönelik şiddet ve ayrımcılık gibi konularda farkındalıklarının artırılmasına ihtiyaçları olduğunu gösterdi. Projenin ikinci yılında gerçekleştirilen farkındalık çalışmaları ile bir adım daha atılarak daha fazla kadının temel haklar ve toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda bilinçlenmesine ve iyileştirilmiş kamu hizmetlerine daha kolay ulaşmalarına destek olundu. YUKADER’in toplumsal cinsiyet eşitliliğini sağlamak hedefiyle çalışmalarını yürütmesini son derece önemli ve kıymetli buluyorum. Kadına yönelik şiddeti önlemek, kadınların hakları konusunda bilinçlenmesini sağlamak, ekonomik bağımsızlıklarını kazanmaları ve güçlü bireyler olmalarını sağlamak bizim her zaman arkasında durduğumuz hedefler. Bu proje ile bölgede yaşayan kadınların hayatlarında yeni bir kapı açmış olmak mutluluk verici.” dedi.

YUKADER’in kurucusu ve Proje Koordinatörü Hatice Temir Bozdağ ise: “YUKADER'i kurduğumuzda çok fazla tereddütlerimiz ve endişelerimiz vardı. Kentte kadın alanında faaliyet gösteren yeterince kurum olmaması ve yeterli verinin bulunmaması nedeniyle, neredeyse sıfır noktasında başladık. 2019 yılından bugüne kadar, Sabancı Vakfı’nın desteklediği ve KAMER Vakfı’nın gönüllü katkıları ile hayata geçirdiğimiz ‘Yüksekova’da Kadın Olmak’ projesi YUKADER'in kendi yolunu bulmasına ve ileride yapılacak tüm çalışmaların daha sağlıklı yürütülmesine önayak oldu. Yüksekova'daki kadınları artık tanıyoruz ve buna yönelik çalışmalar gerçekleştiriyoruz. Bu proje kamu ile sivil toplum arasında işbirliğinin kurulmasına da zemin sağladı. Projemizin ilk yılından itibaren Yüksekova Kaymakamlığı projemize ortak olarak destek verdi. Baro, İlçe Sağlık Müdürlüğü, Şiddet Önleme ve İzleme Merkezi Müdürlüğü (ŞÖNİM), Sosyal Hizmet Merkezi Müdürlüğü gibi kadınların haklarına erişimde önemli rol oynayan kurumlar da çalışmalarımıza katkı sağladı. Eşitlik mücadelesine bir avuç kadın ve erkek ile başlamış YUKADER şimdilerde yüzlerce kadın ile yürüyor ve katlanarak yürümeye devam edecek. Bu çalışmaları değerli görüp, destek sunan başta Sabancı Vakfı olmak üzere katkı sunan herkese teşekkürü borç biliriz.” dedi.

Türkiye’de sivil toplum kuruluşlarına 15 yıldır kesintisiz hibe desteği veren tek vakıf olan Sabancı Vakfı, bugüne kadar 183 projeye, 32 milyon TL hibe vererek Türkiye’nin 76 ilinde yüz binlerce kişiye ulaştı. Vakıf, kadın, genç ve engelli bireylerin karşı karşıya kaldıkları toplumsal sorunların çözümü için projeler hayata geçiren sivil toplum kuruluşlarına hibe desteğinin yanı sıra bilgi ve tecrübe desteği de sağlıyor.